پن استرپ (Pen Strep): راهنمای جامع خرید و استفاده در کشت سلولی

پن استرپ (Penicillin-Streptomycin یا Pen Strep) یکی از رایجترین آنتی بیوتیک های مورد استفاده در آزمایشگاههای کشت سلولی است. این ترکیب به دلیل اثر هم افزایی پنیسیلین و استرپتومایسین، طیف وسیعی از باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی را مهار میکند. در این مقاله به بررسی ترکیبات، کاربردها، غلظت مناسب و نکات کلیدی استفاده از پن استرپ در محیطهای کشت سلولی میپردازیم.

پن استرپ چیست؟

پن استرپ یک ترکیب آنتیبیوتیکی استاندارد است که شامل:

• پنیسیلین G (100 واحد در میلیلیتر): مهارکننده سنتز دیواره سلولی باکتریهای گرم مثبت
• استرپتومایسین سولفات (100 میکروگرم در میلیلیتر): مهارکننده سنتز پروتئین در باکتریهای گرم منفی

ویژگیهای کلیدی:

• غلظت استاندارد: 1% در محیط کشت (معادل 100 واحد پنیسیلین و 100 میکروگرم استرپتومایسین در میلیلیتر)
• حالت عرضه: محلول استریل در آب یا PBS (معمولاً 100X)
• شرایط نگهداری: -20°C (از چرخه های مکرر انجماد-ذوب اجتناب شود)

کاربردهای Penicillin-Streptomycin در کشت سلولی

1. پیشگیری از آلودگی های باکتریایی در محیطهای کشت
2. کشت سلول های اولیه که مستعد آلودگی هستند
3. کشت های طولانی مدت (بیش از 72 ساعت)
4. کار با نمونه های بالینی که احتمال آلودگی بالایی دارند
5. تهیه بانک های سلولی برای ذخیره سازی بلندمدت

پروتکل استفاده از پن استرپ

1. اضافه کردن به محیط کشت:
   • غلظت نهایی: 1% (10 میکرولیتر از محلول 100X به هر میلیلیتر محیط کشت)
2. شرایط کشت:
   • دمای استاندارد انکوباسیون (37°C)
   • اتمسفر 5% CO2
3. نکات مهم:
   • برای کشت سلولهای بنیادی ممکن است نیاز به کاهش غلظت باشد
   • در برخی سلولهای حساس بهتر است از آنتی بیوتیک استفاده نشود

مزایای استفاده از پن استرپ

✅ طیف اثر گسترده علیه باکتری های گرم مثبت و منفی
✅ کاهش قابل توجه آلودگی های باکتریایی
✅ سمیت پایین برای سلول های یوکاریوتی در غلظتهای استاندارد
✅ استفاده آسان (محلول آماده 100X)

معایب و محدودیتها

❌ عدم اثر بر مایکوپلاسما (نیاز به آنتی بیوتیک های خاص مانند پلاسموسین)
❌ ممکن است بر برخی فنوتیپهای سلولی تأثیر بگذارد
❌ مصرف طولانی مدت ممکن است منجر به مقاومت باکتریایی شود

نکات مهم در خرید پن استرپ

• شرکت سازنده: برندهای معتبر مانند Gibco (Thermo Fisher)، Sigma-Aldrich و Corning
• غلظت: محلول 100X رایجترین فرم است
• حجم: از ویالهای 10ml تا 100ml بسته به نیاز
• استریلیته: باید عاری از اندوتوکسین و مایکوپلاسما باشد

سوالات متداول 

1. آیا میتوان پن استرپ را با سایر آنتی بیوتیک ها ترکیب کرد؟

بله، اما باید به سمیت تجمعی توجه کرد. برای مایکوپلاسما میتوان با پلاسموسین ترکیب شود.

2. آیا Penicillin-Streptomycin بر رشد سلول ها تأثیر میگذارد؟

در غلظت های استاندارد معمولاً خیر، اما برخی سلول های حساس ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.

3. شرایط نگهداری استرپتومایسین چگونه است؟

در -20°C و محافظت از نور. پس از باز شدن میتوان تا 1 ماه در 4°C نگهداری کرد.

جمع بندی

پن استرپ (Pen Strep) یک ترکیب آنتی بیوتیکی ضروری در کشت سلولی است که با رعایت غلظت مناسب و شرایط استفاده صحیح، میتواند از آلودگیهای باکتریایی جلوگیری کند. هنگام خرید به برند معتبر، غلظت و شرایط نگهداری توجه ویژه داشته باشید.